Fietsversnelling

Fietsversnelling

De aandrijving is een integraal onderdeel van elke fiets. Hij bestaat uit het crankstel en de voorste kettingbladen, derailleur, ketting, de achtertandwielen (cassette) en de versnellingen. Ook de schakelhendel aan het stuur behoort nog tot de aandrijving. Aandrijvingen onderscheiden zich afhankelijk van het gebruik in techniek en opbouw.

De verschillen: racefiets en mountainbike

De versnellingskabel van een racefiets is geoptimaliseerd voor exacte schakelmomenten, nauwkeurig gedefinieerde versnellingen, maximale performance en minimaal gewicht. Bij mountainbikes staan stabiliteit en stevigheid, resistentie tegen vuil en vocht, maar ook een laag gewicht helemaal bovenaan op de prioriteitenlijst. Behalve de constructie van de componenten, springen vooral de overbrengingsverhoudingen in het oog als wezenlijk verschil tussen MTB en racefiets. Waar racefietsen "grote" versnellingen voorbehouden voor de straat, is de overbrenging bij MTB's berekend op lange klimmen op onverharde paden. Bij racefietsen worden meestal 2-voudige cranksstellen ingezet, MTB's gebruiken 1-, 2- of zelfs 3-voudige cranksstellen. Cassettes zijn bij de racefiets in de regel 10- of 11-voudig opgebouwd. Bij de MTB bestaan er 7- (downhill) tot 11-voudige varianten, momenteel is de 1x11 opbouw populair.

Had ik maar...: de fietsketting

De ketting is verantwoordelijk voor krachtoverbrenging en exact schakelen. De afzonderlijke schakels van de ketting zijn met bouten verklonken. Om een nieuwe ketting op maat te maken, is speciaal gereedschap nodig. Als alternatief bestaan er kettingsloten, die dienen als snelsluitingen voor kettingen. De kettingschakels zijn vernikkeld, dat maakt dat ze duurzaam zijn en soepel glijden. Voor een optimaal functioneren is het nodig dat een ketting regelmatig wordt schoongemaakt en onderhouden met kettingolie of smeermiddel op keramische- of wasbasis.

De kunst van de juiste overbrenging

Om slijtage te voorkomen, moet de fietser letten op de correcte kettingstand. De ketting dient van blad naar achtertandwiel nooit diagonaal gespannen te zijn, zoals het geval is bij de combinatie groot (ketttingblad) + groot (achterblad) of klein + klein. In het algemeen geldt: Lichtere overbrengingen ontzien dan wel de benen, maar mogen niet het gevoel geven "in het niets te trappen".

Schakelhendels, draaischakelaars en remhendels bij verschillende versnellingstypen

Bij racefietsen zijn de schakelhendels verstopt in de remhendel, zodat de fietser deze nooit hoeft los te laten. Bij mountainbikes worden de versnellingen per schakelhendel of in sommige gevallen met een draaigreep bediend, schakelhendels en derailleurs / schakelaars van Shimano zijn niet compatibel met de componenten van SRAM, omdat hun bowdenkabels met verschillende overbrengingsverhoudingen werken.

Keuze, onderhoud en verzorging

Net zoals bij andere fietsonderdelen geldt: het doel heiligt de middelen. Derailleurs zijn verkrijgbaar voor elk gebruik en elk budget. Hoe duidelijker deze gegevens bekend zijn, des te beter de keuze te begrenzen is. Wie de versnellingskabel vervangt, moet een deel van het budget reserveren voor fietsgereedschap zoals een kettingmeter, kettingpons en andere speciale gereedschappen. Want regelmatig onderhoud, reiniging en verzorging verlengen de levensduur van het materiaal en brengen het tot maximale performance.