Afstand van onweer berekenen

Hoe ver weg is het onweer?

Wanneer je in het terrein onderweg bent en geen internet hebt, kun je ook met de eenvoudige 3-seconden vuistformule berekenen hoe ver het onweer van je vandaan is: tel de seconden tussen blikseminslag en donderslag en deel dit getal door drie. Hierdoor weet je grofweg hoe ver weg het onweer is. Bereken het na enkele minuten opnieuw om te weten te komen of het onweer dichterbij komt of juist van je weggaat.

De berekening berust op het feit dat geluid ongeveer 3 seconden doet over een kilometer. Met deze simpele formule kun je het zodoende berekenen.

Soms zie je het aan de horizon al bliksemen, maar hoor je het niet donderen. Een zeker teken dat je helemaal niet bang hoeft te zijn voor het onweer. Maar op welke afstand is de donder te horen? Geluidsgolven worden voor een deel door de atmosfeer geabsorbeerd. De bovengrens ligt hierdoor op ca. 18 km.

Formule voor het berekenen van de afstand tot onweer

Afstand (in km) = (seconden tussen bliksem en donder x de snelheid van het geluid) / 1000

De snelheid van het licht is te verwaarlozen.

Vanaf wanneer is onweer gevaarlijk dichtbij?

Je hebt nu een concreet getal en weet hoe ver het onweer nog van je vandaan is – maar hoe ver is ver genoeg? Wanneer je meent dat 1, 2 of 3 kilometer een veilige afstand is, heb je het helaas mis. Want de bliksem kan het onweerfront tot 15 km vooruitsnellen. Dit is weliswaar zelden het geval, maar het maakt duidelijk je het schromelijk verkeerd kunt inschatten. In de regel zit je vanaf 20 seconden aan de relatief veilige kant – mits het onweer niet in jouw richting trekt.

Wat is het juiste om te doen bij onweer?

Tja, nu zit je er middenin en boven je hoofd dreunt en flitst het al. Om er ongedeerd van af te komen zijn er diverse handelwijzen, die je in acht zou moeten nemen.

Vermijd voor zover het kan:

• Geëxponeerde punten. Daal indien mogelijk minstens 100 meter van de top af.
• Ondiepe/lage holen en overhangen. Naar achteren zou er minstens één lichaamslengte en naar boven minstens een halve lichaamslengte ruimte moeten zijn.
• Beken en watervoerende stroompjes
• Stalen zekeringen. Absoluut uit de klettersteig uithaken en je iets van de leidende stalen zekeringen weg verplaatsen
• Solitaire bomen

Vind je geen schuilplaats, maak je dan zo klein mogelijk met beide voeten dicht bij elkaar. Groepen kunnen zich het beste opsplitsen.

Maar mijn oma heeft toch altijd gezegd: 'Eiken moet je ontwijken en beuken moet je zoeken'! Helaas is dit een hardnekkig sprookje en ook niet meer dan dat. De bliksem kan in open terrein weliswaar elk punt treffen, maar heeft beslist geen voorliefde voor bepaalde bomen. De 'wijsheid" is waarschijnlijk terug te voeren op het feit dat een blikseminslag duidelijker zichtbaar schade aan eiken aanricht dan aan beuken met hun gladde schors.

Of er een blikseminslag op til is, kun je aan de volgende tekenen herkennen: het knettert licht in de lucht, de haren gaan overeind staan, metalen voorwerpen beginnen te zoemen en uitstekende objecten van metaal beginnen blauwig op te lichten. Maak je wanneer je zulke verschijnselen waarneemt zo snel mogelijk uit de voeten en neem de bovenbeschreven handelwijzen in acht!

Waaraan herken ik het gevaar van onweer in de bergen?

In principe kunnen we twee soorten onweer onderscheiden: warmte- en koufrontonweer.

Warmteonweer is meestal gemakkelijk te herkennen en treedt op bijzonder warme dagen op. Typisch is dat de wolken zich opstapelen tot wolkentorens. Ze vormen zich bij voorkeur in de middag en je kunt hierom 's ochtends nog gerust een tocht maken. Maar voorzichtigheid blijft natuurlijk geboden.

Een koufrontonweer ontstaat als er een koufront overtrekt en dan vaak pas bij een sterke weeromslag. De temperatuur kan snel dalen en in het hooggebergte kan het zelfs in de zomer gaan sneeuwen. Een koufrontonweer herken je niet zo eenduidig als een warmteonweer en het slaat daarom meestal onverhoeds toe. Daarom geldt: het weerbericht checken en de tocht zodanig plannen dat je op elk moment rechtsomkeert kunt maken.

Als vuistregel onweert het in de zomermaanden stukken vaker dan in de herfst, winter of lente. De verklaring hiervoor is dat de landmassa opwarmt onder de zon.

Onze tip voor bergtochten: vooraf het weerbericht checken, op de tocht in de gaten houden hoe het weer zich ontwikkelt en bij twijfel beter omkeren of tijdig een veilig onderkomen zoeken als het weer er bedrieglijk uitziet. Bovendien nooit zonder warme en waterdichte kleding op pad gaan. Met name in de bergen valt absoluut niet te spotten met onweer en de veiligheid zou altijd op de eerste plaats moeten komen!