Met meer dan 20.000 routes op ruim 1.000 toppen biedt het Elbezandsteengebergte een indrukwekkende variatie aan klimroutes. Het perfect gevormde zandsteen en de wanden tot wel 90 meter hoog maken het gebied extra bijzonder. Vooral voor beginners is een goede voorbereiding belangrijk. Er is veel om rekening mee te houden: van het kiezen van een geschikte route tot het naleven van de bijzondere klimregels.
Klimgebied Saksisch Zwitserland: in het kort
Saksisch Zwitserland heeft een rijke geschiedenis en een bijzondere status onder de klimgebieden van Europa. Het Elbezandsteengebergte combineert indrukwekkende natuur met sportieve uitdaging. Wie hier komt klimmen, moet voorbereid zijn op zacht zandsteen. Voordat we hier verder op ingaan, eerst wat praktische informatie over het Elbezandsteengebergte:
- Ligging: Zuidoost-Saksen in Duitsland, aan de grens met Tsjechië
- Gesteente: zacht en soms broos zandsteen, waarvoor speciale klimtechnieken nodig zijn
- Omvang: meer dan 1.000 vrijstaande rotsen met tal van klimmogelijkheden
- Aantal routes: meer dan 20.000, van eenvoudige instaproutes tot extreem moeilijke
- Bijzonderheden: er wordt geklommen zonder haken. Traditioneel gebeurt dit zonder kunstmatige zekeringen. Dit zorgt voor een pure klimervaring
Klimmen of bergbeklimmen in de Sächsische Schweiz?
Wie zich verdiept in het klimmen in het Elbezandsteengebergte komt vaak het woord ‘bergbeklimmen’ tegen in gidsen en beschrijvingen. Maar is dat hetzelfde als klimmen? Niet helemaal. De termen worden vaak door elkaar gebruikt en het verschil is lastig te definiëren. Dit komt onder andere door regionale gewoontes. Vroeger werd “bergbeklimmen” gebruikt als verzamelnaam voor allerlei manieren om bergen te beklimmen. Tegenwoordig zijn er zoveel varianten. Denk bijvoorbeeld maar aan boulderen, sportklimmen, vrij klimmen, speedklimmen. Daarom is de term “bergbeklimmen” eigenlijk te algemeen geworden.
Saksisch Zwitserland als bakermat van het vrij klimmen
Tussen 1903 en 1914 werd het Elbezandsteengebergte toegankelijk gemaakt voor klimmers, al waren sommige rotsen al in de middeleeuwen beklommen. Pioniers als O. Perry-Smith, O. Schuster en R. Fehrmann baanden de weg voor het vrij klimmen. Ze overwonnen moeilijke routes zonder kunstmatige hulpmiddelen. De boulderroute “Pflaumenkuchentraverse” werd in 1906 geopend. Deze wordt gezien als het beginpunt van deze klimstijl. Al vroeg werden er strikte regels opgesteld om de natuur en de rotsen te beschermen.
In Saksisch Zwitserland spreken mensen nog steeds van bergbeklimmen in plaats van klimmen. Zo blijft de traditie van de bergsport in ere. Het alpine klimmen in het Elbezandsteengebergte wordt algemeen beschouwd als de oorsprong van het vrij klimmen. Hier ontstonden de technieken die in de 130 jaar na de eerste beklimmingen in Saksen zijn ontwikkeld. Begin 2024 werd het bergbeklimmen in deze regio, op initiatief van de Saksische Bergbeklimmersbond (SBB), erkend als nationaal immaterieel cultureel erfgoed. Daarmee wordt niet alleen de bergsport beschermd. Ook het respectvolle omgaan met de natuur is onderdeel van dit erfgoed.
De klimregels in het Elbezandsteengebergte
Wie de klimtopo van het Elbezandsteengebergte openslaat, ziet meteen dat er in Saksisch Zwitserland strikte regels gelden. Het zijn gedetailleerde gedragsregels waar soms om wordt gelachen, maar die er juist wel voor zorgen dat de rotsen nog steeds beklimbaar zijn. De regels zijn sinds 1913 nauwelijks veranderd. Een kort overzicht van de regels:
- Natuurlijke grepen: kunstmatige hulpmiddelen zijn verboden. Klimmers mogen alleen natuurlijke grepen en treden gebruiken en moeten volledig op hun eigen kracht vertrouwen.
- Zekeringsmiddelen: touwen, slinges en karabiners mogen alleen worden gebruikt om te zekeren.
- Rotsoppervlak: het rotsoppervlak mag niet worden aangepast of beschadigd.
- Zekeringringen: alleen de eerste klimmer van een route mag ringen aanbrengen. Extra ringen mogen alleen worden geplaatst met toestemming van de Saksische Bergbeklimmersbond.
- Magnesiumpoeder: het gebruik van magnesium is verboden.
- Overige hulpmiddelen: klimsetjes, cams en vergelijkbare hulpmiddelen zijn niet toegestaan. Alleen slinges mogen worden gebruikt.
- Eerste beklimming: nieuwe routes moeten van onderaf worden geopend. Het aanleggen van routes van bovenaf, bijvoorbeeld door haken te boren, is verboden.
- Natte rotsen: klimmen op natte of vochtige rotsen is verboden als er risico is op schade of het loskomen van grepen. Op regenachtige dagen en de dag erna mag er niet worden geklommen.
Bovendien gelden natuurlijk de algemene klimregels die ook in andere gebieden van toepassing zijn.
Deze uitrusting heb je nodig om te klimmen in de Sächsische Schweiz
Bij het klimmen in Saksisch Zwitserland geldt: minder is meer. In plaats van de gebruikelijke zekeringsmiddelen, gebruik je een speciaal samengestelde klimuitrusting die is afgestemd op de unieke omstandigheden van dit gebied.
- Uitrusting voor je klimgordel: in plaats van klimsetjes, friends en rotshaken gebruik je:
- prusiktouwbandslingesspeciale slinges voor zandsteentouwresten
- houten spatels (om knopen in spleten te plaatsen)
- Speciale slinges voor zandsteen: deze lussen van touwmantel zijn geknoopt met bandlussen. In het Duits worden deze slinges “Fusselschlinge”, pluizige slinges, genoemd. Als de slinge in contact komt met zandsteen gaat het touw vilten. Daardoor ontstaan “Fusseln”, pluisjes. Het ruwe oppervlak hecht goed aan het zandsteen.
- Mobiel zekerapparaat: de omstreden “UFO” wordt gebruikt als mobiel zekerapparaat. Het werkt op een soortgelijke manier als een cam.
- Touwen: deze worden uitsluitend gebruikt om te zekeren.
- Helm: een helm is altijd verplicht, waar je ook klimt.
- Kleding: draag stevige, weerbestendige kleding voor het klimmen. Ook in het Elbezandsteengebergte kan dit het verschil maken.
Klimmen in Saksisch Zwitserland: op pad met een klimgids
Het klimgebied in Saksisch Zwitserland is uitgestrekt en soms lastig te overzien. Een goede klimgids is daarom onmisbaar. De uitgeverij Berg- & Naturverlag Rölke heeft zes delen uitgebracht die alle belangrijke klimgebieden behandelen, voor zowel beginners als gevorderden. Deze gidsen bevatten geen foto’s van de rotsen, maar wel plattegronden en schetsen van de toegangswegen. De routes worden kort beschreven, dus een goede voorbereiding is belangrijk.
De gedetailleerde kaarten (schaal 1:10.000) van Dr. Rolf Böhm zijn heel handig. Deze zijn verkrijgbaar bij veel toeristeninformatiepunten en sportwinkels. Ze helpen je om je goed te kunnen oriënteren bij de wandeling naar het Duitse klimgebied.
Klimgebieden en de moeilijkste top in de Sächsische Schweiz
- Basteigebied: geschikt voor beginners en gevorderden. Er is een ruime keuze aan routes. Het gebied is goed bereikbaar met de auto of het openbaar vervoer.
- Schrammsteine: ideaal voor wie houdt van spleten en grillige rotsen. Dit gebied is bedoeld voor gevorderden en ervaren klimmers. De routes zijn gevarieerd en uitdagend. Het is wat lastiger om er te komen en het openbaar vervoer is beperkt. De Teufelsturm in dit gebied wordt gezien als de moeilijkste top van Saksisch Zwitserland.
- Falkensteine: biedt veel routes en een prachtig uitzicht. Dit gebied is geschikt voor technisch sterke klimmers en is redelijk goed bereikbaar met de auto. Openbaar vervoer is beperkt.
- Kleiner Zschand: met 45 toppen is dit een gebied voor ervaren klimmers. Het is zwaar om er te komen en vereist soms lange wandelingen. De wanden zijn steil en er zijn enkele moeilijke routes. Het gebied is bereikbaar met de auto, maar openbaar vervoer is beperkt.
- Hohnstein: een gevarieerd klimgebied met uitdagende spleten. Geschikt voor zowel beginners als gevorderden. Het is eenvoudig om er te komen. Het gebied is goed bereikbaar met de auto en het openbaar vervoer.
- Bielatal: ideaal voor beginners. De routes zijn overzichtelijk vanaf de voet van de wand. De afstanden zijn kort en er zijn veel makkelijke routes. Het gesteente is stevig. Daardoor is het een goede plek om kennis te maken met het zachte Elbezandsteen.
Klimtip voor het Elbezandsteengebergte: Saksisch Zwitserland hanteert een eigen systeem voor moeilijkheidsgraden. Dit kan vooral voor beginners verwarrend zijn. Onze klimcalculator helpt je om deze moeilijkheidsgraden om te rekenen.
Een dag zonder klimmen in Saksisch Zwitserland
Ook als je even niet klimt, zijn er in het Elbezandsteengebergte genoeg manieren om de dag goed te besteden. Een bezoek aan de Bastei is een aanrader. Deze spectaculaire rotsbrug biedt een adembenemend uitzicht over de Elbevallei. Het schilderachtige Rathen is een charmant dorpje met veel wandelpaden. Het Nationaal Park Saksisch Zwitserland heeft ook een uitgebreid netwerk van goed gemarkeerde wandelroutes die je naar indrukwekkende uitzichtpunten brengen. Wie op zoek is naar cultuur, kan de vesting Königstein bezoeken. Dit is een van de grootste bergforten van Europa. Er zijn interessante tentoonstellingen en je kunt er genieten van een panoramisch uitzicht over de omgeving. Perfect voor een ontspannen dag als het weer tegenzit en klimmen even geen optie is.
Het Elbezandsteengebergte: een paradijs voor klimmers
Heb je zin om te gaan sportklimmen of bergbeklimmen in Saksisch Zwitserland? Het Elbezandsteengebergte is dan een bestemming die je zeker niet mag missen. Met ons blogartikel voor dit gebied ben je goed voorbereid. Zowel beginners als gevorderden moeten zich houden aan de geldende klimregels, vooral wat betreft de toegestane uitrusting. Een klimgids meenemen is altijd verstandig. Voor ons Bergfreunde ligt de Zwabische Jura dichterbij, maar een trip naar Saksen is zeker de moeite waard. Door het alpine karakter en de gevarieerde routes is het Elbezandsteengebergte een ideaal trainingsgebied voor toekomstige klimavonturen. Dus waar wacht je op? Pak je klimgordel, poets je klimschoenen, laat het magnesium thuis en ga op pad. Klimmen in Saksisch Zwitserland is een ervaring die je niet snel vergeet!
