Het is zes uur ‘s ochtends in Val Masino in het Italiaanse deel van de Bernina-groep, om precies te zijn in het zuidelijke Bergell-gebergte. Het is ijskoud en de groep wacht gespannen op het startschot voor de ‘Trofeo Kima’. De Spanjaard Kilian Jornet, onbetwist een van de legendes van de skyrunning sport, is ook aangekomen bij het startgebied. Maar in tegenstelling tot de meeste alpinisten willen wij niet de Piz Badile beklimmen of een van de vele rotsblokken waar de vallei tegenwoordig beroemd om is.
Ik en vele andere gekken willen vandaag de ‘Sentiero Roma’ trotseren. Dit is een hoogalpien pad met zeven spectaculaire passen op hoogtes tot bijna 3.000 meter. De route volgt zelden wandelpaden. Het terrein bestaat meestal uit ruige steenslagvelden, gletsjermorenen met oude sneeuwvelden en uitdagende klimpassages die slechts gedeeltelijk zijn beveiligd met kettingen en touwen. Overigens hebben we maar maximaal elf uur om de 50 kilometer met 4.200 hoogtemeters af te leggen, die wandelaars meestal in vijf dagen afleggen.
Hoewel de naam misschien anders doet vermoeden, is skyrunning geen rennen op wolken. Het is eerder een alpine en – vooral – technisch uitdagende vorm van trailrunning. Maar wat is precies het verschil met hardlopen op wandelpaden? Wanneer ben ik een skyrunner?
Van alpenherder tot moderne atleet: de geschiedenis van skyrunning
Het is eigenlijk niets nieuws dat mensen zich snel verplaatsen in alpine terrein. Vroeger was de reden eerder het hoeden van dieren op een bergweide, het oogsten van hooi of smokkelen, maar tegenwoordig gaat het meer om sportieve activiteiten op een berg.
Het idee dat je voor je plezier bergen op en af rent was voor eerdere generaties ondenkbaar door de barre leefomstandigheden in het gebergte. Zoals één van de pioniers van de sport, de Italiaan Bruno Brunod uit de Aostavallei, het zo goed verwoordde: „Mijn voorouders waren al skyrunners, mijn opa is de bergen overgestoken om naar zijn werk te gaan. Wij doen het tegenwoordig iets sneller, maar eigenlijk is het hetzelfde als het altijd al is geweest. De skyrunner heeft altijd bestaan”.
Wedstrijden in de bergen zijn zeker ook geen nieuwe uitvinding. De beroemde Ben Nevis Race in Schotland bestaat bijvoorbeeld al sinds 1895. Ook in de Alpen waren er begin jaren 90 ‘hardloopwedstrijden’ op de Mont Blanc en in het Monte Rosa massief.
Als uitvinder van het moderne skyrunning richtte de Italiaanse bergbeklimmer Marino Giacometti in 1995 de International Skyrunning Federation op. De vereniging organiseert de officiële skyrunningevenementen, die moeten voldoen aan de eisen voor het parcours.
Het parcours moet zich in alpine terrein boven de 2.000 meter bevinden, mag geen klimsecties bevatten die moeilijker zijn dan II grade (UIAA-schaal) en er moeten steile passages van minstens 30 procent zijn. In sommige gevallen moeten er ook gletsjers en oude sneeuwvelden overwonnen worden. Deze vorm van hardlopen is dus heel anders dan berglopen en moderne ultratrails. Het is dan ook niet verwonderlijk dat veel succesvolle atleten eerder uit de bergsport komen dan uit het klassieke hardlopen op de weg.
De skyrunning-disciplines: stijl, snel en lang
Er zijn nu wereldwijd meer dan tweehonderd officiële skyraces, die kunnen worden onderverdeeld in drie verschillende disciplines en die duidelijk van elkaar verschillen.
“Vertical”
Bij de zogenaamde ‘VERTICAL’ draait alles om bergopwaarts gaan. Deze variant komt het dichtst in de buurt van de klassieke bergloop. De verticale route mag echter maximaal vijf kilometer lang zijn en moet een hoogteverschil hebben van 1.000 meter (vandaar de soms gebruikte naam „verticale kilometer”).
De steilste piste op het programma is de „km vertical de Fully” in Frankrijk. Hier zijn de 1.000 verticale meters verdeeld over slechts 2 kilometer en de snelste atleten leggen dit ultra-steile parcours af in iets meer dan 30 minuten.
“Sky”
De meest veelzijdige discipline heet ‘SKY’. Sky races hebben een lengte van 20 tot 49 kilometer en moeten een minimale stijging van 1.300 meter bevatten. Deze meters moeten natuurlijk ook weer naar beneden worden gerend en dus komen de skyrunners meestal met brandende dijen aan bij de finish.
Trajecten zoals de enorm populaire ‘Limone Extreme Skyrace’ bij het Gardameer maken indruk met vele hoogtemeters en indrukwekkende uitzichten. Maar niet alleen de profs doen hier mee. Deze route is ook geschikt voor beginners op het gebied van skyrunning dankzij de ruime tijdslimieten.
“Ultra”
Het langst lopen skyrunners op de zogenaamde ‘ULTRA’. Afstanden tussen de 50 en 99 kilometer hebben veel gemeen met ultratrails, die erg populair zijn in de trailrunning-scene. ULTRA-wedstrijden moeten echter een minimale stijging hebben van 3200 hoogtemeters en de maximale tijdslimiet mag niet meer zijn dan 16 uur.
Sommige van deze wedstrijden, zoals de Tromso Skyrace in Noorwegen, de Glen Coe Skyline in Schotland en de Trofeo Kima in Italië, hebben ook uitdagende klettersteigparcoursen en onbeveiligde, vrij te beklimmen passages. Je moet niet alleen een ervaren hardloper zijn, maar je moet ook in staat zijn om veilig tweedegraads klimterrein en A/B klettersteigen met trailrunningschoenen te bedwingen.
Training voor je eerste skyrace
Heb je na het lezen zin gekregen om het zelf uit te proberen? Geen probleem!
Voordat je je aanmeldt voor een evenement, moet je zeker al eens op wandelpaden, of nog beter, op alpine singletrails in de bergen hebben hardgelopen. Er is niets leukers dan regelmatig hardlopen in de bergen en daarbij ook uitdagende routes te trotseren. Het hoeft niet de noordwand van de Eiger te zijn, maar omdat skyrunning voornamelijk op stenige en hobbelige paden wordt gedaan, moet je voor je hardlooptraining de voorkeur geven aan dit soort terrein.
Een snelle bergtour is geschikt voor de lange beklimmingen en afdalingen. De tour is in het ideale geval een combinatie van snel bergopwaarts wandelen en bergafwaarts trailrunnen. Zelfs de professionals ‘wandelen’ in een hoog tempo met hun handen op hun dijen als het echt steil wordt.
Heb jij geen heuvel in je buurt? Dan volstaat bijvoorbeeld ook een parkeergarage met meerdere verdiepingen.We kunnen tijdens onze bergvakantie natuurlijk ook altijd een heuvel in de buurt op en neer lopen.
Het gebruik van hardloop- of wandelstokken is bij sommige wedstrijden ook toegestaan. Deze kunnen je helpen om bergop energie te besparen en zorgen bergaf voor extra stabiliteit op steil terrein. Qua schoeisel moet je zeker kiezen voor trailrunningschoenen met een gripvaste buitenzool waarmee je zelfs in natte omstandigheden veilig kunt hardlopen. Om te beginnen hoeft het misschien niet de meest uitdagende race te zijn met de zwaarste klimsecties. Maar daarna luidt het motto: „Only the sky is the limit!”
