Modal – dit begrip is eigenlijk wel goed gekozen, want het woord klinkt inderdaad zoals datgene, wat het beschrijft: een hybride uit synthetisch en natuurlijk.
En heeft het woord ook niet de charme van de jaren 60? Dat zou zo maar kunnen, want in dat decennium werd het materiaal al ontworpen, toen men meer op zoek ging naar textielmaterialen, waarvan de grondstoffen in Midden-Europa verbouwd konden worden.
Lange tijd leidde het daaruit ontstane textiel een niche bestaan, maar sinds het samenvallen van de ‘boom’ van de outdoorbranche en de interesse in duurzaamheid neemt de behoefte aan dergelijk materiaal met sprongen toe.
Synthetisch of natuurlijk?
Modal is een vezel die wordt gewonnen uit hout van de beuk en in een chemisch proces wordt verwerkt. Daarmee is modal een van de negen hernieuwbare vezels op de wereldmarkt die uit natuurlijke, aangroeiende (‘regenererende’) grondstoffen bestaan. Andere bekende hernieuwbare vezels die in de outdoormarkt worden toegepast zijn viscose en Tencel. Bij al deze vezels vormen hout en de cellulose ervan het basismateriaal. Om ze te onderscheiden van puur natuurvezels en synthetische chemische vezels heten ze “chemische natuurvezels”.
Modalvezels zijn “structuur gemodificeerde viscosevezels met een hogere polymerisatiegraad (meer dan 400 tot 700) dan de normale viscosevezel“. Door deze moleculaire update heeft modal enkele functionele voordelen ten opzichte van viscose en daarom wordt het ook vaak het betere viscose genoemd. Een van de relevante voordelen voor toepassingen op outdoorgebied is de grotere rekvastheid in natte toestand. Bovendien is modalstof houdbaarder, slijtvaster en neigt het minder naar krimpen dan viscose.
Men ontwikkelde twee soorten modalvezels met licht afwijkende functionele speerpunten: terwijl de polynosic (PN)-typen optimaal met katoen gemengd kunnen worden, bezitten de HWM-typen (High Wet Modulus) een hogere breek- en rekvastheid. Meer hierover volgt in de alinea over de eigenschappen van het materiaal.
Hoe wordt modal geproduceerd?
Zoals eerder vermeld, dient beukenhout als grondstof voor het maken van de vezels. Terwijl de soortverwant viscose uit verschillende grondstoffen samengesteld kan worden, wordt bij modal uitsluitend beukenhout toegepast. Het hout wordt eerst ontbast en in kleine spaanders gehakt. Deze worden in een chemisch oplossingsproces tot een cellulose massa bereid en vervolgens machinaal op spindoppen tot vezelmateriaal gesponnen. Daarbij ontstaan zuivere cellulosevezels.
Welk eigenschappen heeft modal?
De grote bijzonderheid van modal ligt in het samenbrengen van voordelen uit natuurlijke synthetische vezels zonder de betreffende nadelen over te nemen. Zo is de stof duidelijk houdbaarder en “volhardender” dan katoen en biedt toch een gelijkwaardig draagcomfort. In vergelijking met kunstvezels als polyester biedt het een vergelijkbaar goed vochtmanagement, maar het is tegelijkertijd wezenlijk huidvriendelijker.
Goed draaggevoel en draagklimaat gelden als grootste voordelen van modal, omdat de stof een uitstekend wateropnamevermogen heeft en vocht bovendien snel afvoert. Daarbij is het absorberen van vocht bij modal zelfs circa 50% hoger dan bij katoen. Nauw samenhangend daarmee is de het goede ademend vermogen. Hiermee zijn we al bij de functionaliteit, waarbij we een hele lijst voordelen kunnen opsommen. Zo is de vezel heel elastisch, slijtvast, vormvast, ongevoelig voor hitte en onderhoudsarm. Het kan in de wasmachine worden gewassen en mechanisch gedroogd, zonder beschadigingen, vervormingen of kleurveranderingen te moeten vrezen. De lange levensduur van modal wordt ook niet verkort door vaak nat worden.
Tot nu toe verwerkt men modal vooral in vezelmengsels, waarin het ook vaak een positieve uitwerking heeft op de eigenschappen van de andere vezels. Hierdoor wordt katoen zachter, zijde stabieler en linnen elastischer.
Het draaggevoel van modal
Ook qua gevoel slaat modal een behoorlijk goed figuur. Aangezien de vezels een heel glad oppervlak vertonen is het materiaal heel zacht, valt het losjes en heeft een matzijden glans. Het voelt bijna als zijde.
Het zal dus niemand verbazen dat de stof als heel huidvriendelijk geldt en ook door mensen met een allergie of een gevoelige huid als prettig wordt ervaren en meestal verdragen zij het ook goed. Modal wordt daarom bij voorkeur gebruikt voor ondergoed en kledingstukken die direct op de huid worden gedragen. Ondanks de zachtheid is kleding van modal en modalmengsels in geen geval vormeloos, maar onderscheidt het zich juist door een goede pasvorm. Het weefsel is namelijk elastisch, vormvast en ook na vele wasbeurten nog prettig draagbaar.
Modal bij outdooractiviteiten
Meestal wordt modal verwerkt in mengsels voor ondergoed, shirts en longsleeves. Dat het daarbij niet over “tweederangs” materiaal gaat, maar absoluut om materiaal met een hoog percentage, laat het goede functioneren wel zien.
Aangezien modal eerder koelend dan verwarmend werkt, kan het niet uitblinken in wind- en weerbestendigheid. De voordelen speelt het vooral uit bij activiteiten die je laten zweten en bij hogere temperaturen. In combinatie met merinowol wordt modal echter ook toegepast in warmer outdoorondergoed, waar het (als een airconditioning) zorgt voor een flexibele temperatuurregulering.
Is modal duurzaam?
Ongeacht of je het vergelijkt met natuurvezels zoals katoen of met kunstvezels zoals polyester: modal staat zowel op het gebied van functionaliteit als wat betreft milieuvriendelijkheid heel goed bekend. Ook op het gebied van de synthetisch-natuurlijke regeneratievezels doet modal helemaal vooraan mee en alleen Tencel-lyocell kan modal nog overtreffen. De laatstgenoemde stof wordt echter alleen exclusief door een bedrijf (het Oostenrijkse Lenzing AG) geproduceerd. Op lange termijn moet modal makkelijker beschikbaar zijn en ook een tikkeltje voordeliger worden. Daarnaast fabriceert deze firma naast Tencel-lyocell nog een bijzonder milieuvriendelijke modalvezel onder de naam “Modal Edelweiß”.
In het algemeen komt modal wat betreft milieuvriendelijkheid (waterverbruik, energieverbruik, benodigde oppervlakte, gebruik van pesticiden en schadelijke stoffen, afvalproducten) in vergelijking met alle natuurlijke en kunstvezels bovengemiddeld uit. In tegenstelling tot echte synthetische vezels kan de productie hier zonder gebruik van fossiele grondstoffen zoals aardolie en aardgas. Ook in vergelijking met zuivere natuurlijke materialen als katoen geldt de vezel als duurzamer. Bij het produceren en verwerken wordt minder water en energie verbruikt dan bij katoen. Het eerder genoemde “Modal Edelweiß” van Lenzing wordt zelfs in een gesloten kringloop gefabriceerd met 95% terugwinning van de ingezette chemicaliën.
Hoe verzorg je modal?
Zoals altijd moet je bij een nieuwe aankoop van een modal kledingstuk natuurlijk het etiket met de onderhoudsvoorschriften lezen en bewaren. Ook al is de stof onderhoudsvriendelijk, met de juiste verzorging kan het maximale wat betreft levensduur eruit worden gehaald. Dit geldt ook voor onze afsluitende, eenvoudige tips:
- Wassen op een kort wasprogramma verhindert onnodige belastingen.
- Hetzelfde geldt voor het verlagen van het toerental op maximaal 600 omwentelingen.
- Je kunt kleding van modal weliswaar op een lage en gemiddelde stand strijken, aangezien de stof amper kreukt, is dat eigenlijk overbodig.
