Of je nu een professionele alpinist bent of gewoon graag gaat wandelen in de buurt, als het regent en stormt, trek je uiteraard het liefst een fijne hardshelljas aan. Weerbestendige jassen zijn dan ook niet meer weg te denken uit de bergsportwereld. Veel fabrikanten bieden talrijke regenjassen aan, die voor meerdere activiteiten ideaal zouden zijn.
Het overzicht te bewaren in dit ruime aanbod is bijna onmogelijk. Een paar tips voor je aankoop van een jas willen we je alsnog graag meegeven.
Wat is een hardshelljas?
In principe is deze vraag snel beantwoord: hardshelljassen zijn waterdicht, winddicht en ademend. Dit betekent dat water niet door de jas naar binnen kan dringen. Waterdamp kan er daarentegen wel door, zodat zweet naar buiten kan ontsnappen. Dit effect wordt meestal bereikt door een membraan of een coating, die aan de binnenkant van de jas wordt aangebracht.
Membraan of coating?
Dit is een van de centrale vragen bij de zoektocht naar de juiste jas. Hoogwaardige membranen zijn duurzamer en steviger dan coatings en houden de jas dus langer waterdicht. Hoe lang een specifiek kledingstuk waterdicht blijft, hangt bovendien sterk af van de kwaliteit van het materiaal en ook waarvoor je het draagt. Voor lange trektochten met een zware rugzak is bijvoorbeeld eerder een membraan aan te bevelen. Bekende fabrikanten zijn Gore-Tex, Dermizax, HyVent en Sympatex. Als je af en toe bescherming tegen het weer nodig hebt tijdens het hardlopen, fietsen of boulderen, volstaan meestal jassen met een coating.
Tweelaags, drielaags of toch tweeënhalflaags?
Bij drielaagse jassen zijn buitenmateriaal, membraan en voering gelamineerd tot één laag. Het membraan is daardoor zowel aan de boven- als aan de onderkant volledig beschermd tegen wrijving. De jas is licht en toch zeer sterk. Bij tweelaagse jassen zijn het membraan en het buitenmateriaal met elkaar verbonden. De voering is in de jas gehangen. Deze kan tegen het membraan wrijven, waardoor tweelaagse jassen iets minder duurzaam zijn dan drielaagse jassen.
Tweeënhalflaagse jassen hebben het voordeel dat het membraan wordt beschermd door een extra laag. Er wordt echter geen volledige laag op gelamineerd, maar slechts een beschermlaag, zoals een carbonlaag bij Gore-Tex Paclite. Andere fabrikanten gebruiken bijvoorbeeld honingraatstructuren om het membraan te beschermen. Deze zijn lichter en meer ademend dan een derde laminaatlaag, maar ook iets minder duurzaam. Hierdoor zijn tweeënhalflaagse jassen robuuster dan tweelaagse jassen, maar slechts in beperkte mate geschikt om met een rugzak te dragen.
Samenvattend kan worden gezegd dat het kunnen dragen van een rugzak met een jas in het algemeen meer van het gebruikte materiaal afhangt dan van het aantal lagen. Lees daarom de informatie over het gebruik in de productbeschrijvingen.
Pakformaat
Een jas die je de hele tijd draagt tijdens een tocht met rugzak moet vooral sterk zijn. Het pakformaat is hier dan niet echt van belang. Als je de jas echter alleen aantrekt als het regent en de jas voor de rest van de tijd in de rugzak meeneemt, is het pakformaat wel een doorslaggevende factor. Een klein pakformaat en een laag gewicht zijn hier belangrijk. Het Storm10 Jacket van Patagonia bijvoorbeeld, kan dankzij een gewicht van slechts 235 gram zeer compact worden ingepakt en past in elke rugzak.
Een robuuste jas voor slecht weer vinden, is in principe niet zo moeilijk. Of het de geschikte jas is voor jou, hangt meer af van de details.
Bijzondere kenmerken van regenjassen
Rits onder de armen
Een rits onder de armen dient voor de ventilatie van het bovenlichaam en is bij activiteiten met hoge inspanning essentieel. Ademend vermogen of niet, een jas kan slechts een bepaalde hoeveelheid waterdamp doorlaten en dat is afhankelijk van de temperatuur en de luchtvochtigheid. Ritssluitingen onder de armen zorgen voor ventilatie op de plaatsen waar je het hardst zweet. Door de opening kan er veel meer waterdamp naar buiten dan door het materiaal. Dankzij de positie van de ritssluitingen kun je ze bovendien ook in de regen open laten, zonder dat je meteen helemaal nat wordt. Het water komt namelijk normaal gesproken niet onder je armen.
Positie van de zakken
Als je een rugzak met heupband draagt, zijn de zakken van een normale jas meestal bedekt en dus niet meer bruikbaar. Veel hardshelljassen hebben daarom zakken die iets hoger zijn geplaatst dan normale steekzakken. Hierdoor worden ze niet bedekt door de heupband. Dit kenmerk is niet alleen bijzonder praktisch, maar eigenlijk zelfs noodzakelijk. Normale zakken worden niet alleen bedekt door rugzakken, maar ook door klimgordels. Als je dus op zoek bent naar een jas voor lange klimtochten, moet je hier zeker op letten!
Verstevigde schouders en ellebogen
Het membraan is de kern van elke hardshelljas. Bescherm je het membraan, verleng je de levensduur van de jas flink. Verstevigingen zijn daarbij zeer praktisch. Deze vind je op de sterk belaste plaatsen van een jas en garanderen extra bescherming van het materiaal. Zo kunnen zware rugzakken jassen als de K Pro GTX van Millet (bijna) niet beschadigen.
Verstelbare, met helm draagbare capuchon
Of het nu gaat om alpine klimmen, ijsklimmen, tochten in het hooggebergte of fietsen, het dragen van een helm is ontzettend belangrijk! Je hoofd moet echter niet alleen beschermd worden tegen vallende stenen en dergelijke, maar ook tegen regen, sneeuw en water in het algemeen. De capuchon moet daarom ofwel over, ofwel onder de helm passen. Als de capuchon verschillende verstelmogelijkheden heeft, past hij zich goed aan je hoofd aan, en vooral aan de bewegingen, zodat je ook in de regen goed zicht hebt.
Koordjes
Met trekkoordjes kun je jassen perfect aan de vorm van je lichaam aanpassen. Aan je heupen, hals en polsen voorkomen de trekkoorden dat koude lucht binnendringt en aan je hoofd zorgen ze ervoor dat je de capuchon goed aan kunt passen. In het ideale geval zijn ze lang genoeg om ze ook met dikke handschoenen aan te kunnen verstellen.
Bewegingsvrijheid
Sommige jassen zijn uitgerust met inzetstukken onder de armen om te voorkomen dat de jas omhoog kruipt als je je armen uitstrekt. Dit is erg handig bij het klimmen en boulderen, maar ook tijdens het fietsen. Daarnaast zijn er jassen met een deels elastische materiaalmix.
Waterdichte ritsen van de regenjas
Er zijn twee manieren om ervoor te zorgen dat een rits waterdicht is. Ofwel worden technische ritssluitingen gebruikt die door hun constructie waterdicht zijn, ofwel beschermt een klassieke afdekstrook de rits tegen het binnendringen van water. Hoe het ook zij, als de ritsen niet beschermd zijn, houdt een jas het water niet voor 100% buiten. Welke variant je beter vindt, is een kwestie van smaak. Speciale ritssluitingen zijn lichter dan een extra afdekstrook, maar het kan altijd zijn dat de volledige bescherming verloren gaat wanneer je de rits vaak gebruikt en dat de rits dus op bepaalde punten niet meer waterdicht is.
Tweewegritsen
Een ritssluiting die in twee richtingen kan worden geopend heeft het voordeel dat je de jas flexibeler kunt ventileren. Als je je hals wilt beschermen tegen wind, maar toch wat frisse lucht wilt in de jas, open je de rits gewoon van onderaf. Ook als je een klimgordel draagt, is het handig dat je de jas vanaf de onderkant kunt openen. Zo kun je de gordel nog verstellen en is hij toch door de jas bedekt.
Nog meer over ritsen
Met handschoenen aan kan het openen en dichtmaken van ritssluitingen nogal lastig zijn. Als je dan iets uit een jaszak wilt halen of de ventilatieritsen wilt openen, moet je je handschoenen uittrekken. Lange ritshangers bieden hier een oplossing. Afhankelijk van hoe lang deze zijn, kun je hiermee ook met dikke wanten aan de ritsen probleemloos openen. Erg handig als het heel koud is! Als de jas nog geen lange ritshangers heeft, kun je er trouwens makkelijk zelf lange koordjes aan hangen.
Ademend vermogen
Een regenjas houdt waterdruppels tegen en vormt zo een effectieve barrière als het regent. Waterdamp (zweet) laat het materiaal wel door. Dit is echter slechts de basis voor de waterdampdoorlatendheid van een jas. Andere factoren spelen gewoonlijk een veel belangrijkere rol en hebben een grote invloed op het ademend vermogen. In principe is er, met name bij microporeuze jassen, een temperatuurverschil nodig tussen de lichaams- en de omgevingstemperatuur. In het bijzonder bij zeer hoge buitentemperaturen daalt het ademend vermogen sterk.
Bovendien is de juiste keuze van de kledinglagen onder de jas doorslaggevend. Een baselayer of midlayer van vochtafvoerend materiaal voert zweet weg van het lichaam en via de hardshelljas naar buiten. Draag je daarentegen gewoon een katoenen shirt, dan blijf je helaas nat. Bij zware lichamelijke inspanning produceert het lichaam zeer veel zweet (tot meerdere liters per dag). In dit geval kan zelfs een membraan van zeer hoge kwaliteit het zweet niet zomaar binnen enkele seconden afvoeren. Verder kan het ontbreken van een impregnering ertoe leiden dat het buitenmateriaal water absorbeert en zo de waterdampdoorlatendheid verhindert.
Waarom een hardshelljas plots water doorlaat
Als kan worden uitgesloten dat het water in de jas je eigen zweet is, zijn er nog maar een paar mogelijkheden. Heel vaak is een beschadigd membraan de oorzaak. Zelfs als er geen duidelijke scheur in het materiaal zit, kan het membraan door invloeden van buitenaf beschadigd zijn. Door grof geweven buitenmateriaal kunnen de fijnste vuildeeltjes binnendringen. Deze deeltjes hebben dezelfde werking als schuurpapier en kunnen ongemerkt tegen het membraan wrijven en het op deze manier waterdoorlatend maken. Gaten en scheurtjes die zijn ontstaan door een val of door ergens achter te blijven haken kun je met behulp van reparatiesets dichtplakken of kun je door fabrikanten of servicepartners vakkundig laten repareren.
In veel gevallen is echter ook een verkeerd of zelfs ontbrekend onderhoud de boosdoener. Door het dragen van de jas kunnen er zich aan de binnenkant hele kleine huid- en vuildeeltjes verzamelen. Wanneer het vuil zich heeft vastgezet in de poriën van het membraan, werkt het membraan niet meer en komt vocht van buitenaf naar binnen. Dit kan snel worden verholpen door de jas te wassen en opnieuw te impregneren. Het is dan wel belangrijk om een wasmiddel zonder wasverzachter te gebruiken, anders raken de poriën net zo goed verstopt. Aangezien normaal wasmiddel echter ook een kleine hoeveelheid wasverzachter kan bevatten, zonder dat dit wordt aangegeven, raden wij aan om speciaal wasmiddel voor sportkleding te gebruiken. Deze zijn vrij van wasverzachters, maken ook goed schoon op een lage wastemperatuur en zijn milieuvriendelijk.
