De Deense filosoof Søren Kierkegaard zei ooit: “Ik heb mezelf in mijn beste gedachten gewandeld en ik ken geen gedachte die zo ondraaglijk is dat je er niet van weg kunt lopen.” Wat hij echter niet besefte, is dat wandelen zelf soms ergernis of een probleem kan veroorzaken, vooral als je een blaar krijgt. Deze pijnlijke plekjes kunnen een wandeltocht, een bergbeklimming of een vakantie flink verpesten. Wat kun je doen als je plotseling een pijnlijke blaar onder je voet krijgt? Hier volgen enkele handige tips om blaren te behandelen én om ze te voorkomen.
Wat is een blaar?
We hebben allemaal wel eens een open blaar gehad. Mijn eerste onaangename ervaring met blaren was na een lange wandeldag met school door het Frankische Woud. Na de hele dag stevig te hebben doorgewandeld, grotendeels offroad, had ik ‘s avonds mijn eerste twee blaren onder mijn voet. Maar wat zijn blaren nou precies?
Een blaar is een met vocht gevulde holte onder de opperhuid. Blaren zijn meestal zo groot als een erwt, tussen de drie en negen millimeter. Ze ontstaan ontstaan door een teveel aan druk en wrijving gedurende een lange tijd. De huid raakt beschadigd en er ontstaat een wond. De opperhuid laat los en de ontstane ruimte hieronder vult zich met weefselvocht, ook wel lymfe genoemd. Hetzelfde gebeurt, maar dan op grotere schaal, wanneer we ons hoofd stoten. Door de impact wordt eveneens vocht onder de huid opgehoopt, waardoor een zwelling ontstaat.
Maar terug naar de blaar. In tegenstelling tot een brandblaar, die meestal wordt veroorzaakt door een korte blootstelling aan hitte, ontstaat een blaar onder je voet door mechanische factoren. Door wrijving van sokken en schoenen kun je blaren op je voeten krijgen. Klimtouwen of gereedschap kunnen blaren aan je handen veroorzaken.
Hoe kun je een beginnende blaar herkennen?
Je kunt vaak al actie ondernemen, voordat de blaar volledig ontstaat. Het ontstaan van een blaar gebeurt namelijk niet volledig onaangekondigd: de eerste tekenen van blaarvorming zijn een lichte, brandende pijn en het rood worden van de huid. Als je deze tekenen opmerkt, kun je vaak verlichting brengen met een gewone pleister of, als je er geen bij de hand hebt, met medische tape zoals Leukoplast en een schone papieren zakdoek. Dit vermindert de druk op de wond, verlicht de pijn en voorkomt idealiter dat de blaar zich verder ontwikkelt.
Hoe kun je blaren behandelen?
Als je een blaar hebt, is rust de beste behandelmethode. Verminder de druk op je voet door je sokken en schoenen uit te trekken en geef de open blaar een paar dagen rust. Helaas is dit vaak niet mogelijk, omdat blaren meestal niet pas na, maar juist tijdens je wandeltocht ontstaan.
Moet je toch verder, dan moet je de blaar ontlasten en zo proberen de pijn te verzachten. De eerste stap is om een pleister op de blaar te plakken. Er zijn speciale blarenpleisters die flexibel zijn en zich aanpassen aan de vorm van je voet. Ze hechten goed en beschermen de open blaar tegen invloeden van buitenaf. Een gewone pleister kan ook voldoende zijn. Daarnaast kun je het beste lichte en open schoenen aantrekken, zodat de wrijving op de wond tot een minimum wordt beperkt. Bij zomerse temperaturen kun je het beste zonder sokken in luchtige sandalen lopen.
Als dit ook niet mogelijk is, knutsel dan zelf een pleister met een zogeheten soft spot voor de blaar. Dit doe je zo:
- Neem een pleister en knip met een scherpe schaar een gat in het midden, ter grootte van de blaar.
- Plak de pleister over de wond zodat het gat precies over de blaar ligt en de blaar bloot blijft.
- Als de blaar boven de pleister uitsteekt, herhaal je dit met een tweede pleister die je bovenop de eerste plakt, totdat je het niveau van de bovenkant van de blaar hebt bereikt.
- Bedek de constructie ten slotte met een laatste pleister. Dit biedt een optimale bescherming tegen druk en wrijving en verlicht tegelijkertijd de pijn.
Moet je een blaar doorprikken of niet?
Een met vocht gevulde blaar kan erg lastig en ook pijnlijk zijn. Het is dan ook verleidelijk om een dichte blaar door te prikken om de druk te verminderen. Toch wordt aangeraden om blaren niet door te prikken. Waarom? Onder de bovenste huidlaag ligt de kwetsbare, beschadigde onderhuid. Het risico op infectie door vuil en bacteriën is groot. In de warme en vochtige omgeving onder de losse huid voelen ziekteverwekkers zich thuis. Als je zomaar een blaar doorprikt, kan de wond snel ontstoken raken.Als je geen mogelijkheid hebt om je voeten rust te geven, andere schoenen aan te trekken of een soft spot-pleister te gebruiken, kun je overwegen om de dichte blaar door te prikken om de druk te verminderen.
Zo kun je een blaar doorprikken
Het is belangrijk om een dichte blaar op een schone manier door te prikken om het risico op infectie te minimaliseren. Een blaar doorprikken? Dat doe je zo:
- Desinfecteer de huid rondom de blaar grondig, bij voorkeur met een antiseptische spray of met alcoholdoekjes.
- Gebruik een steriele naald of een dunne canule om de blaar door te prikken. Gebruik hiervoor geen naald uit de naaidoos, omdat deze niet volledig steriel is, zelfs niet na het desinfecteren met vuur of kokend water.
- Maak een kleine opening aan de onderkant van de blaar, zodat het vocht eruit kan lopen. Oefen indien nodig een beetje druk uit met een steriel wattenstaafje om het vocht op te vangen.
- Dek de wond af met een blaarpleister of een licht verband.
- Haal de huid over de doorgeprikte blaar er niet af, omdat dit veel pijn doet en de onderliggende wond blootstelt, waardoor de wond minder zal snel genezen.
Als er na één of twee dagen geen verbetering optreedt en de wond juist meer pijn doet, rood wordt en pus begint te vormen, is de wond ontstoken. In dat geval moet je stoppen met zelfmedicatie en direct naar de dokter gaan. Een onbehandelde, ontstoken wond kan in het ergste geval leiden tot bloedvergiftiging.
Hoe kun je een blaar voorkomen?
Nu we weten wat blaren zijn, hoe ze ontstaan en hoe je ze kunt behandelen, is het belangrijk om te weten hoe je ze kunt voorkomen. Dit zijn de eenvoudigste manieren om een blaar te voorkomen:
- Draag comfortabele sokken. Blaren ontstaan door druk en wrijving. Zorg er dus voor dat je materialen vermijd die tegen de huid van je voeten schuren. Voor sokken is een licht en functioneel materiaal dus beter dan ruwe katoenen stoffen. Dunne, functionele sokken onder je wandelsokken verminderen wrijving en zorgen voor een goede pasvorm in je schoenen.
- Zorg ervoor dat je schoenen goed passen. Ben je van plan een lange tocht of wandeling te maken? Draag dan alleen comfortabele schoenen. Misschien zitten je schoenen heel comfortabel als je ze voor het eerst past, maar zorg er altijd voor dat je ze inloopt. Doe dit voordat je ze echt gaat gebruiken! Dit klinkt misschien logisch, maar het wordt vaak vergeten. Ook belangrijk is de juiste vetersluiting. Als je schoenen te los zitten, sluiten je voeten niet goed aan. Dit kan blaren veroorzaken.
- Gun je voeten af en toe rust. Trek je schoenen en sokken uit als je een pauze maakt en laat je voeten ademen. Dit doet vaak wonderen!
Zijn je schoenen comfortabel en ingelopen? Worden je voeten zacht omhuld door sokken die niet schuren? Dat is al het halve werk. Mocht je toch een pijnlijke blaar onder je voet krijgen, hoop ik dat mijn tips je een beetje kunnen helpen.
