Voor het kiezen van de juiste schoenen voor activiteiten in de buitenlucht moet je tijd nemen. Er zijn namelijk een aantal vragen die je je het beste op voorhand stelt om later geen problemen met niet-passend schoeisel of pijnlijke voeten te krijgen. Het gaat dan niet alleen om lichamelijke klachten, zoals de alom bekende blaren. Schoenen die niet geschikt zijn voor het beoogde gebruiksdoel kunnen net zo goed de pret bederven of tekortschieten op het gebied van stabiliteit en veiligheid.
Welke categorieën wandelschoenen & bergschoenen zijn er?
Het Duitse bedrijf Meindl heeft een interessante en nuttige indeling voor wandel- en bergschoenen opgesteld, waarop wandelaars zich kunnen baseren om de juiste schoenen voor trektochten, wandelingen of bergbeklimmingen te vinden. Deze indeling dient als eerste oriëntatie in de schoenenjungle.
Categorie A: Lichte wandelschoenen
Lichte wandelschoenen (meestal lage schoenen) voor bospaden en veldwegen met flexibele zool en weinig demping, voor het dagelijks leven buiten en voor kortere wandelingen met lichte bagage (dagrugzak) op overwegend vlakke en verharde wegen.
Categorie A/B: Hoge wandelschoenen
Hoge wandelschoenen voor lange dagtochten of tochten met overnachting en gemiddeld zware bagage (rugzak tot ca. 35 liter) en op overwegend verharde wegen met (duidelijke) hellingen en af en toe losse ondergrond. De zool is buigzaam, maar toch relatief stijf en dik.
Categorie B: Klassieke trekkingschoenen
Klassieke trekkingschoenen met stijvere zool, dikke tussenzool voor veel demping en hoge vetersluiting. Meestal van leer en afhankelijk van het model herzoolbaar. Geschikt voor meerdaagse tochten met grote rugzak (trekkingrugzak van 40-70 liter) en voor bergachtig, deels onbegaanbaar terrein, maar toch met duidelijke paden. Kunnen met sneeuwspikes worden gedragen. Niet aanbevolen voor lange tochten in de bergen, bij zeer koude omstandigheden of op grote hoogte (hoger dan 3.000 meter). In combinatie met dikke wollen sokken zijn ze wel ideaal als lichte winter(wandel)schoenen.
Categorie B/C: Zware trekkingschoenen
Zware trekkingschoenen voor tochten in onbegaanbaar, steil terrein, soms zonder echte wegen, en voor korte wintertochten bij ijzig weer. Stijve zool met diep profiel, zeer hoge vetersluiting en stabiele schacht. Geschikt voor klettersteigen en hogere gebieden (3000 tot 4000 meter). Geschikt voor sneeuwspikes en stijgijzers met strap-on-binding voor- en achteraan. Vanaf deze categorie zijn in principe alle modellen herzoolbaar.
Categorie C: Bergschoenen
Bergschoenen voor tochten op zeer ruige en steile ondergrond, ijs en firn en ver weg van verharde wegen. Ook bruikbaar voor meerdaagse tochten in de winter of op grote hoogte (tot ongeveer 5000 meter). Zeer hoge schacht, meestal extra geïsoleerd. Een rand aan de hiel maakt het gebruik van hybride stijgijzers mogelijk (hielhendel achteraan, eenvoudige teenband vooraan). Hoog gewicht, zeer diep profiel en extreem robuuste materialen.
Categorie D: Alpine schoenen
Alpine schoenen met uitneembare, geïsoleerde binnenschoen, uiterst robuuste en duurzame constructie voor hoge en extreme bergbeklimmingen of expedities. Volledig stijgijzervast. Ook ideaal voor gletsjers, lange wintertochten en ijs- en mixed klimmen.
Tot zover een eerste oriëntatie in de wereld van de wandel-, trekking- en bergschoenen. Hier moet je niet alleen aandacht schenken aan de verschillen in primair gebruiksdoel, maar zeker ook aan het bovenmateriaal (leer of synthetisch), de weerbestendigheid (waterdichte schoenen met membraan of bijzonder goed ademende, membraanloze schoenen) en het materiaal van de voering (mesh of leer). Dat zijn echter vragen over de vereisten en het comfort die ieder voor zichzelf moet beantwoorden. Zo is bijvoorbeeld niet iedereen fan van natuurlijke producten. Leer is in principe weliswaar robuuster en duurzamer, maar het vraagt ook meer onderhoud dan synthetische materialen, die snel drogen en lichter zijn.
Lage outdoorschoenen
Met name bij de lage schoenen zijn er enkele subcategorieën, die gericht zijn op speciale gebruiksdoelen en die onder categorie A vallen.
Multisportschoenen
Bij multisportschoenen gaat het om lichte wandelschoenen die ook geschikt zijn voor het dagelijks leven of om bijzonder robuuste hardloopschoenen die een extra licht bovenmateriaal combineren met de zool van een wandelschoen. Ze zien er sportief en mooi uit, zijn licht en zijn zowel ideaal voor het dagelijks leven als voor lichte wandelingen. Ook voor speedhiking op gemiddelde hoogte zijn ze geschikt, zolang je niet veel bagage bij je hebt.
Approachschoenen
Voor klimmers zijn de zogenaamde approachschoenen interessant. Dit zijn meestal halfhoge schoenen met een robuuste en relatief stijve buitenzool, die vooraan aan de binnenvoet zijn uitgerust met een speciale rand (zoals bij klimschoenen) voor als je een beetje moet klimmen. Het uiterlijk en de opbouw zijn vergelijkbaar met wandelschoenen, maar naast de zool is ook de vetersluiting, die tot ver vooraan komt, overgenomen van klimschoenen.
Deze schoenen zijn ideaal voor de weg van de auto naar de klimrots over hellingen en losse stenen, voor het zekeren of voor eenvoudige klettersteigen. Approachschoenen zijn gericht op gebruik in de bergen en behoren tot de A/B-schoenen. Het ontwerp is sportief en geschikt voor het dagelijks leven. Modellen met een zachtere zool kunnen ook wel eens worden gedragen voor wandelingen. De demping maakt de schoenen geschikt voor gebruik met rugzak en uitrusting.
Speciale outdoor sportschoenen
Klimschoenen & Boulderschoenen
Klimschoenen en boulderschoenen zijn nauwsluitend en sterk of licht voorgebogen en asymmetrisch (hoe meer van deze kenmerken, hoe minder comfortabel, maar hoe beter de prestaties). Ze hebben een prominente klimrand vooraan aan de binnenvoet en veters die tot ver vooraan komen of klittenbanden (meestal een kwestie van comfort). Bovenmateriaal en voering zijn vaak één en meestal van leer. Verder hebben de schoenen een volledig gladde rubberen zool. Dit garandeert optimale grip op zeer kleine treetjes.
Trailrunningschoenen
Trailrunningschoenen zijn zeer licht en hebben een bijzonder flexibele en dempende zool. Het synthetische bovenmateriaal is zeer goed ademend en bij sommige modellen zit er tussen het buitenmateriaal en de meshvoering een membraan. Er zijn speciale snelvetersystemen en verschillende zoolprofielen, afhankelijk van de ondergrond waarop je gaat hardlopen. Ook in het dagelijks leven zijn hardloopschoenen veelzijdige, comfortabele begeleiders.
Fietsschoenen
Bij fietsschoenen wordt een onderscheid gemaakt tussen mountainbikeschoenen en racefietsschoenen. Hier moet je in het bijzonder aandacht schenken aan de geschiktheid voor schoenplaatjes en het sluitingssysteem.
Zomerschoenen
Zomerschoenen zijn verschillende soorten sandalen en waterschoenen. Ze zijn goede begeleiders op vakantie, in de zomer, bij het kajakken of kanoën en zowel in het water als op het land. Teenslippers zijn bijzonder geschikt voor de vrije tijd. Look en comfort zijn wat hier telt.
Wandelsandalen hebben een buitenzool zoals lichte wandelschoenen en bieden gemiddelde demping. Ze kunnen worden gebruikt voor dagwandelingen met weinig bagage of als extra paar schoenen op een trektocht in de zomer. Er zijn waterbestendige modellen, maar ook uitvoeringen met zacht leer en sneldrogend synthetisch materiaal. Het is belangrijk dat de riemen van de sandalen comfortabel zitten. Waterschoenen zijn aan de bovenkant gemaakt van sneldrogend mesh of zijn ontworpen als sandalen en hebben een antislipzool met profiel voor rotsachtige, natte ondergronden. Ze zijn bijzonder geschikt voor boottochten.
Winterschoenen
Bij winterschoenen wordt een onderscheid gemaakt tussen gewone winterschoenen en winterwandelschoenen. Deze laatste zijn A/B- of B-schoenen in laarsvorm. Ze zijn altijd waterdicht, binnenin gevoerd en voorzien van een bijzonder goede antislipzool. Zo onderscheiden ze zich van hun drieseizoenencollega’s uit de wandelwereld. Een glad bovenmateriaal kan makkelijker worden schoongemaakt. De isolatie bestaat uit zacht fleece, uit bijzonder lichte en warme synthetische vezels of uit natuurlijke, geurremmende scheerwol. Soms hebben ze uitneembare binnenschoenen, die als pantoffels kunnen worden gebruikt in de berghut. Winterwandelschoenen bieden voldoende demping voor tochten met een rugzak tot ongeveer 50 liter.
Gewone winterschoenen zijn uitgerust met een antislipzool en isolatie, maar niet gemaakt voor wandelingen, want ze bieden geen demping. Er zijn lage schoenen, modieuze laarzen en bijzonder lichte donsschoenen. Wat hierbij een rol speelt zijn het visuele aspect en details zoals sluiting, isolerend vermogen (dons is het warmst, gevolgd door synthetische vezels, daarna wol en fleece) en het bovenmateriaal (leer of synthetisch materiaal).
Schoenen voor het dagelijks leven & de vrije tijd
Pantoffels zijn ook gemaakt voor warme voeten, maar kunnen het hele jaar door worden gedragen. Hier vind je heel zachte en lichte modellen voor binnen op de bank en varianten met een stabiele zool om bijvoorbeeld het vuilnis buiten te zetten. Meestal worden vilt, dons, synthetische vezels en leer gebruikt. Uiteraard is bij deze schoenen het comfort het belangrijkste.
Ook rubberlaarzen zijn alledaagse schoenen en kunnen het hele jaar door worden gebruikt. Bij deze schoenen moet je aandacht schenken aan de hoogte van de schacht en eventueel de sluiting.
Sneakers en vrijetijdsschoenen zijn geschikt voor slacklining, voor na de training, voor naar de universiteit of het werk enzovoort. De factoren die een grote rol spelen bij het kopen van deze schoenen zijn dan ook look en comfort.
Tips voor de keuze van de maat
In het algemeen zijn herenmodellen wat breder, vrouwenmodellen wat smaller. Bij twijfel kan je je schoenen voor outdooravonturen beter iets groter kopen. Vooral bij wandelschoenen en laarzen zal je vaak bij een maat groter uitkomen. Tegenwoordig worden veel modellen duurzaam geproduceerd en volledig of deels van gerecycled of biologisch materiaal gemaakt.
Passen van de schoenen kan je het beste ‘s middags doen en met de juiste sokken. Zo staat niets het vinden van de juiste schoenen nog in de weg!